Το μάτι του Μυστρά
Μυστηριακός τόπος ο Μυστράς, η βυζαντινή καστροπολιτεία που βρίσκεται μια ανάσα από την σύγχρονη πόλη της Σπάρτης, “βλέπει” κυριολεκτικά όλη την κοιλάδα του Ευρώτα, έτσι όπως είναι χτισμένη στον φυσικά οχυρωμένο λόφο του Μυζηθρά (εξ’ ου και το κατοπινό όνομα).
Την καστροπολιτεία μπορείς να την περπατήσεις με δύο τρόπους: είτε από χαμηλά, μπαίνοντας από την κεντρική Πύλη – οπότε θα δεις αμέσως και το Μουσείο που στεγάζεται στην Μητρόπολη – είτε αντίστροφα, από ψηλά – κι αφού ανέβεις στην κορυφή του κάστρου – οπότε και θ’ αρχίσεις να κατεβαίνεις θαυμάζοντας την θέα. Εμείς επιλέξαμε την δεύτερη λύση: όσο να πεις, η κατηφόρα είναι πάντα πιο ευχάριστη! Όποια διαδρομή πάντως κι αν επιλέξεις, αν δεν αγαπάς πολύ το περπάτημα, φρόντισε την μεταφορά σου από την μια είσοδο του αρχαιολογικού χώρου στην άλλη.
Ο περίπατος μας κάτω από τον ζεστό φθινοπωρινό ήλιο διήρκεσε – με τις απαραίτητες στάσεις στους ναούς και τις κατοικίες- περίπου δύο ώρες και η αλήθεια είναι ότι δεν καταλάβαμε πώς πέρασαν αιώνες ιστορίας της βυζαντινής ιστορίας μπροστά μας, σε λίγα μόλις χιλιόμετρα.
Η κατοίκηση του Μυστρά άρχισε με τους Φράγκους, που έχτισαν το 1249 ένα ισχυρό κάστρο, το οποίο πέρασε στους Βυζαντινούς λίγα χρόνια αργότερα, μέχρι να πέσει στα χέρια των Τούρκων το 1460.
Μέχρι να συμβεί αυτό όμως, ο Μυστράς, με τις οικογένειες των Παλαιολόγων και των Καντακουζηνών έγινε ένα σπουδαίο κέντρο πολιτισμού, που ήταν άμεσα συνδεδεμένο με την Κωνσταντινούπολη. Ο λόφος γέμισε σπίτια, αρχοντικά, παλάτια, οχυρωμένα μοναστήρια και εκκλησίες, κι άρχισαν να καλλιεργούνται οι τέχνες και τα γράμματα.
Τα απομεινάρια αυτών των εποχών θα δεις όσο περπατάς τα χορταριασμένα μονοπάτια, παρέα με τις γάτες της καστροπολιτείας. Ξεχωρίζουν στη βόλτα ο ναός της Ευαγγελίστριας, ο ναός της Αγίας Σοφίας, ο Άγιος Νικόλαος και ο Περίβλεπτος (από εκεί είναι και η κεντρική φωτογραφία με το “μάτι” που βλέπει τα πάντα). Το μοναστήρι της Παντάνασσας είναι ενεργό και πανέμορφα στολισμένο με ανθισμένες γλάστρες στον προαύλιο χώρο από τις μοναχές του.
Στα Παλάτια – στα οποία δεν θα μπορέσεις να μπεις γιατί είναι υπό ανακατασκευή – έμεναν οι Δεσπότες και είναι κτήρια που χτίστηκαν σε διαφορετικές χρονικές περιόδους. Οι ντόπιοι ευελπιστούν ότι, όταν τελειώσουν οι εργασίες στα παλάτια θα φιλοξενηθεί ο θησαυρός του Μυστρά, που αυτή τη στιγμή δεν μπορεί να εκτεθεί πουθενά.
Όσο για τις τοιχογραφίες στις εκκλησίες, τι να πεις μπροστά στην τέχνη των ανθρώπων; Δέος για το κάλλος, δέος για την ανθρώπινη επέμβαση και την καταστροφή… Εικόνες Αγίων χωρίς μάτια, σκαμμένα από ξιφολόγχες κατακτητών, να μαρτυρούν την πορεία της καστροπολιτείας, από ένδοξο δεσποτάτο σε ερειπωμένο πια μνημείο αλλοτινών εποχών.
